Krzysztof Andrzej Pomian ur. 25 stycznia 1934 w Warszawie – polski filozof, historyk, eseista. Urodził się w 1934 jako Krzysztof Purman. Jego rodzice byli Polakami żydowskiego pochodzenia. Ojciec, Stefan Purman, był działaczem komunistycznym, jednym z założycieli KPP, bratem Henryka i Leona. W trakcie II wojny światowej Krzysztof został wywieziony z rodziną do Kazachstanu. Tam w łagrze zmarł jego ojciec. Do Polski powrócił wraz z matką w 1946. Wkrótce po wojnie matka zmieniła nazwisko na Pomian, przedwojenny pseudonim jej męża.
W latach 1952–1957 Pomian studiował na Wydziale [>>] Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. Na tym samym wydziale obronił pracę doktorską 1965 i habilitacyjną 1968 oraz pracował jako adiunkt w Katedrze Historii Filozofii Narodowej. W 1966 po wygłoszeniu krytycznego wobec partii referatu został wykluczony z PZPR, do której należał od czasów studenckich. W 1968 stracił pracę na uczelni za poparcie udzielone uczestnikom wydarzeń marcowych. W latach 1969–1972 był zatrudniony w Zakładzie Rękopisów Biblioteki Narodowej, następnie wyjechał do Francji. W grudniu 1975 podpisał List 59, protest przeciwko zmianom w konstytucji. W 1984 został profesorem we francuskim Krajowym Ośrodku Badań Naukowych Centre national de la recherche scientifique, CNRS. W 1998 postanowieniem Prezydenta RP otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. W 1999 objął stanowisko profesora na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2001 został dyrektorem tworzonego w Brukseli Muzeum Europy. W 2010 wszedł w skład Komitetu Doradczego Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność.
Autor prac o filozofii współczesnej oraz związkach filozofii z polityką, m.in. zbioru esejów Filozofowie w kręgu polityki.
W 2003 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej przyznał mu tytuł doktora honoris causa[7]. Postanowieniem z 18 kwietnia 2012 został przez prezydenta Bronisława Komorowskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[8][9]. W 2017 otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej Publikacje:
Przeszłość jako przedmiot wiary: historia i filozofia w myśli średniowiecza 1968
Człowiek pośród rzeczy: szkice historycznofilozoficzne 1973
Les archives: du Trésor des chartes au caran 1980
Lorde du temps 1984
Europa i jej narody 1992, 2004, 2009
Przeszłość jako przedmiot wiedzy 1992
Zbieracze i osobliwości: Paryż – Wenecja XVI–XVIII wiek 1996
Drogi kultury europejskiej: trzy studia 1996
Wenecja w kulturze europejskiej 2000
W kręgu Giedroycia 2002
Oblicza dwudziestego wieku: szkice historyczno-polityczne 2002
Filozofowie w świecie polityki. 1, Eseje 1957–1974 2004
Historia – nauka wobec pamięci 2006
Wiedza antropologiczna, mimo różnych swoich wersji i postaci, głosi jedną podstawową myśl, a mianowicie, iż nikt z nas nie jest uodporniony na dyktat kultury. Świat jest więzieniem kultury dlatego, że ludzie pragną zakotwiczać się w pewności zbiorowo wyznawanych poglądów, pragną znaków orientacyjnych ułatwiających partycypację [...]
Książka Guy Deborda, jednego z założycieli Międzynarodówki Sytuacjonistycznej, ukazała się w 1967 roku, zapowiadając rewoltę, która wstrząsnęła Francją w maju 1968 roku, a następnie ogarnęła inne kraje. Oficjalna krytyka usiłowała książkę przemilczeć, ale cytaty z niej zaczerpnięte pojawiły się na tysiącach plakatów i [...]
Kiedy następnym razem wybierzesz się do zoo, nie omieszkaj podejść do klatki z małpami człekokształtnymi. Wyobraź sobie te małpy po utracie większości owłosienia, a także wyobraź sobie, że w klatce obok trzymani są ludzie - nieboracy bez ubrań i nie umiejący mówić, ale poza tym normalni. A teraz spróbuj zgadnąć , do jakiego [...]
Czy za pomocą elektroniki można poznać uczucia innych osób? Czy już niedługo będziemy mogli czytać w cudzych myślach? Czy będziemy używać wirusów do walki z bakteriami? Jak możemy zapobiec zdominowaniu ludzkości przez inteligentne maszyny? Czy Homo sapiens skazany jest na wymarcie? Książka filozofa Jeremy`ego Stangrooma przynosi [...]
Badania na poziomie pojedynczej komórki ujawniają nieoczekiwanie subtelną i złożoną naturę śmierci podobnych do nas organizmów wielokomórkowych - choćby to, jak rozpowszechnione wśród komórek naszego ciała jest samobójstwo. Zaskakujące, że badania nad starszymi ewolucyjnie organizmami jednokomórkowymi wskazują, iż starzenie [...]
Globalizacja jest na ustach wszystkich.Słowo na czasie, które zmienia się w slogan, w magiczną formułę, w hasło otwierające bramy wszystkich tajemnic teraźniejszości i przyszłości. Podczas gdy jedni "globalizacją" nazywają praktyki, którym się poddajemy, ponieważ chcemy być szczęśliwi, dla innych stanowi ona przyczynę naszego [...]
Ewolucja nie ma programu, ani celu. Jest ślepa i losowa, a pozorny kierunek ewolucji, jaki obserwujemy, wynika z licznych ograniczeń, narzucanych przez czynniki fizyczne i chemiczne oraz przeszłe zdarzenia ewolucyjne i rozwojowe. W pewnym sensie ewolucja jest jednak także skierowana ku przyszłości. Ewolucja całej biosfery zależy ostatecznie [...]
Kiedy mówimy o chorobie Alzheimera lub o chorobie Parkinsona, nie zastanawiamy się nad tym, że za ich nazwami kryją się jacyś badacze z krwi i kości. To oni sprawili, że ludzkie cierpienia zostały zdefiniowane i przestały być bliżej nieokreślonym zaburzeniem ludzkiego zachowania. Holenderski historyk psychologii Douwe Draaisma [...]
Paradoksy wolności - opis wydawcyTezą książki jest wolność, wartość tak istotna, że należy zrobić wszystko, by ją zdobyć i zachować - włącznie z jej relatywnym samoograniczeniem, gdy zachodzi taka konieczność. Autor mierzy się z pytaniami o wolność: czy może ona nie mieć granic, czy może rozrastać się do gigantycznych [...]
[...] Otóż eseje zebrane w pierwszej części niniejszego tomu obrazują sposób, w jaki ewolucjonista zabiera się do rozważania takich kwestii - jak stawia pytania, gdzie poszukuje odpowiedzi i jak sprawdza, czy jego rozważania są sensowne. W części drugiej są umieszczone eseje poświęcone nie tyle zadumie nad poszczególnymi tworami [...]
Cóż mogłoby łączyć ze sobą lilię i żyrafę? Co wspólnego mógłby mieć człowiek z bakterią w swoich wnętrznościach? Cynik mógłby zauważyć, że wszystkie istoty jedzą i są zjadane i że przynajmniej ten fakt mógłby wskazywać na jakąś ich wspólnotę. O dziwo, tak właśnie jest. Biochemiczna jedność istot żywych [...]
Fragmenty Szkice z teorii i filozofii sztuki - opis wydawcyWznowienie klasycznego zbioru esejów jednego z najoryginalniejszych i najwybitniejszych humanistów naszego czasu. Wiesław Juszczak we "Fragmentach" pochyla się nad kondycją sztuki oraz nad procesami, które eksponują nierozerwalną więź człowieka z nią. Szuka odpowiedzi na [...]
Marzenie Engelbarta. Czytanie i pisanie w świecie cyfrowym - opis wydawcyMy, ludzie, nie jesteśmy już dzisiaj jedynymi, którzy piszą i czytają. Komputery też to umieją. Po tysiącleciach monopolu na pisanie zmuszeni jesteśmy ten bastion ludzkości poddać. Książka pokazuje jak zmienił się proces czytania i pisania w dobie komputerów. [...]
Rosyjska myśl religijno-polityczna rozwijała się pod bezpośrednim wpływem Bizancjum. Właśnie z Bizancjum została przejęta idea paralelizmu monarchy i Boga. Jednkże idea ta, sama w sobie, nie zakłada sakralizacji monarchy. Sakralizacja nie zakłada upodobnienia monarchy do Boga, ale uznanie, że monarcha jest obdarzony szczególnym [...]
Książka ta jest wierna metodzie etnologicznej. By pomóc nam lepiej poznać człowieka, kieruje nasze spojrzenie ku społeczeństwom oddalonym od społeczeństwa obserwatora. Jest zarazem refleksją nad ogólnym problemem kondycji ludzkiej, a mianowicie stosunkami między przymusem a wolnością. Jaką swobodę manewru ma kultura w granicach [...]
[...] Pierwsze dwa rozdziały tej książki mają charakter historyczny. Rozdział pierwszy przedstawia sześć postaci, które miały największy wpływ na mój sposób myślenia o początkach życia. Rozdział drugi opisuje bardziej szczegółowo wiodące teorie i ich podstawy eksperymentalne. Rozdział trzeci ma najbardziej fachowy charakter. [...]
Tyrania skruchy. Rozważania na temat samobiczowania Zachodu - opis wydawcyPascal Bruckner - powieściopisarz, eseista i wykładowca znany z krytyki dominujących we Francji filozofii lewicowych - napisał kolejny głośny esej, uhonorowany Prix Montaigne, w którym porusza temat kryzysu wartości europejskich i lansowanego [...]
Przyszłość naszej wolności. Czy należy rozmontować Google’a. i kilku innych? - opis wydawcyJaka przyszłość czeka nas w świecie zmieniającym się pod dyktando szefów największych firm technologicznych, mających ogólnoświatowy zasięg i realne możliwości wpływania na wszystkie aspekty naszego życia społecznego i [...]
Zator uczuć - opis wydawcy"Byliśmy społeczeństwem tłumiącym uczucia. Trwaliśmy przy naszych uczuciach, nad całym naszym życiem panował i kształtował je zator uczuć. Byliśmy otoczeni emocjonalnym murem, takim, jak mur berliński otaczający nasz kraj". Tak pisał słynny psychiatra Hans-Joachim Maaz w bestsellerowej książce "Zator [...]
Sens wiary. Religia z punktu widzenia ateisty - opis wydawcyNajnowsza książka brytyjskiego filozofa Tima Crane`a to kamień milowy w dyskusji o wierze i ateizmie.Autor stawia sobie za cel zrozumienie fenomenu religii z punktu widzenia ateisty, czyni to jednak w zupełnie innym duchu niż wyznawcy "nowego ateizmu" - jak Richard Dawkins czy Daniel [...]
Nowe technologie zmieniają strukturę naszych zainteresowań: sprawy, o których myślimy. Zmieniają charakter naszych symboli: nasze narzędzia myślenia. Zmieniają też naturę naszej społeczności: arenę, na której rozwija się nasza myśl [...] Mamy tylko mglistą, a może nawet całkiem opaczną świadomość tego, co się stało - [...]
W historii dziejów ważniejsze spory intelektualne mają tendencję do binaryzacji. Ważkie kwestie polaryzują ludzkość. Podczas wojen religijnych katolicy walczyli z protestantami, później doszło do konfrontacji wiary z rozumem. W czasach mniej odległych liberalizm rywalizował z socjalizmem. Oczywiście mniej znaczący schizmatycy [...]
Według Tofflera historię ewolucji społeczno-gospodarczej ludzkości można nakreślić, wyodrębniając trzy charakterystyczne etapy w jej przebiegu, nazywane przez autora następującymi po sobie "falami" rozwoju cywilizacji. Pierwsza Fala skończyła się wraz z nadejściem rewolucji przemysłowej. Wynalezienie maszyny parowej, umasowienie [...]
Dlaczego liberalizm zawiódł? - opis wydawcyPatrick Deneen - utalentowany krytyk kultury - w książce, która stała się ostatnio jedną z najczęściej komentowanych po drugiej stronie Atlantyku, wskazuje na intelektualne i kulturowe tradycje kształtujące naszą codzienność oraz przedstawia klarowną, naukową analizę przyczyn i źródeł [...]
Surowość Boga - opis wydawcyTo książka otwierająca oczy. Dawno nikt nie potrafił tak jak Paul Moser syntetycznie zebrać i jasno zaprezentować trudnego przecież zagadnienia teologicznego i problemu filozoficznego. Zwłaszcza w czasach bezmyślnego permisywizmu idea surowej sprawiedliwości jako pewnej drogi do szczęścia, i jedynej, z [...]
Piękno metafizyki - opis wydawcyKanadyjski filozof Jean Grondin zaprasza czytelnika w podróż po świecie filozofii klasycznej. Choć słowo "metafizyka" kojarzy się dziś potocznie ze zjawiskami nadprzyrodzonymi i tym, co niepoznawalne, Grondin przypomina, że prawda wygląda zupełnie inaczej: namysł metafizyczny jest na wskroś racjonalny i [...]
Książka Konrada Waloszczyka prezentuje nowy prąd w myśleniu ekologicznym, opierający ochronę środowiska na podstawach filozoficznych i religijnych. Ekofilozofia głosi etykę poszanowania wszelkiego życia na naszej planecie, a także jej samej jako jednego organizmu, mającego swój system odpornościowy oraz inteligencję. Przeciwstawia [...]
Opis od wydawcyFascynująca, napisana popularyzatorskim językiem książka Williama Daviesa mówi o tym, jak pojęcie szczęścia stało się obiektem współczesnego marketingu - przedmiotem, który można sprzedać jak każdy inny produkt. To, co dla filozofów było przez wieki najdonioślejszym, bo również niezwykle wymagającym moralnie, [...]
Opis od wydawcy"Wybaczenie" Vladimira Jankelevitcha, jednego z najwybitniejszych filozofów francuskich XX w., to książka podejmująca złożony problem etyczny - zagadnienie moralnego prawa do wybaczenia win, a zwłaszcza win historycznych. Jankelevitch snuje swoją refleksję w kontekście zbrodni II wojny światowej, zadając pytanie o to, kto [...]
"Heidegger - przekonany jestem o tym dziś bardziej jeszcze niż dwadzieścia lat temu - właśnie wtedy staje się myślicielem produktywnym, ba, fascynującym, gdy głębiej, ciekawiej, bardziej radykalnie pomaga nam szukać sensu i prawdy w bez końca zniennym i nieusuwalnie różnorodnym świecie współczesnym, a nie wówczas, gdy zdaje się [...]