Polski esej literacki : antologia
Autor: Tomkowski, Jan
Polski esej literacki. Antologia - opis wydawcyUprawiany co najmniej od czasów Montaigne`a, esej stał się w XX wieku jednym z najważniejszych gatunków literackich, równie istotnym jak wiersz liryczny, poemat czy powieść. Sięgali po niego także najwybitniejsi pisarze polscy: Witold Gombrowicz, Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Jerzy Stempowski. Grunt pod ich dokonania przygotowali twórcy wcześniejszego stulecia, m.in. Aleksander
Świętochowski, Wiktor Gomulicki, Zenon Przesmycki (Miriam). Oczywiście korzenie eseju w polszczyźnie sięgają głębiej. Jak głęboko? To zależy od przyjętej definicji gatunku.Antologia w opracowaniu Jana Tomkowskiego przedstawia historię polskiej eseistyki od późnego romantyzmu po współczesność. Wyborowi tekstów czterdziestu wybitnych polskich autorów, począwszy od Cypriana Kamila Norwida, a skończywszy na Jarosławie Marku Rymkiewiczu, towarzyszą obszerne biogramy oraz skrupulatne komentarze.Zgodnie z intencją Tomkowskiego esej jest tu postrzegany jako dzieło literackie, a nie forma publicystyki."Temat eseju bywa niepozorny, wręcz błahy i wcale nie przesądza o wartości tekstu. Wydaje się z góry przesądzone, że eseista może mówić o wszystkim - o powozach jak Montaigne, o cnocie jak Bacon, o paleniu opium albo o zbrodni jak Quincey, o sztuce czytania jak Hazlitt. Co ważniejsze, eseista lubi bawić się odchodzeniem od tematu i gubieniem go, a swój wywód prowadzi niespiesznie, gromadząc po drodze całą kolekcję narracyjnych drobiazgów". - ze "Wstępu" Jana Tomkowskiego"Oto źródła i wzory eseju: listy, glosy i wreszcie spostrzeżenia życiowe. Cytaty, sentencje, wyimki z pisarzy, dobrze zmieszane z własną osobowością. Bez niej, bez wyraziście zakrojonej indywidualności czytającego, bez jego replik nie ma eseju. Bez replik tworzy się z cytat i cudzych fragmentów ogród, ale dopiero kiedy przezeń przewieje wicher ducha, rodzi się esej". - z eseju Tadeusza Brezy
Zobacz pełny opis| Odpowiedzialność: | wstęp i opracowanie Jan Tomkowski. | ||||||||||||||||
| Seria: | Biblioteka Narodowa, Seria 1 : 329 | ||||||||||||||||
| Hasła: | Polska Antologia Esej | ||||||||||||||||
| Adres wydawniczy: | Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2017. | ||||||||||||||||
| Opis fizyczny: | CX, [3], 1041 stron, [1] karta tablic : ilustracje ; 17 cm. | Uwagi: | Bibliografia na stronach CVII-CX. - Indeks. | Forma gatunek: | Książki. Literatura faktu, eseje, publicystyka. | Powstanie dzieła: | 2017 r. | Twórcy: | Tomkowski, Jan. (1954- ). Opracowanie | Powiązane zestawienia: | Skocz do: | Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki | Dodaj recenzje, komentarz | Inne pozycje z serii | |
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)
Notka biograficzna:
Tomkowski, Jan
Jan Tomkowski – polski literaturoznawca. Doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor historii literatury polskiej w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Pracował jako wykładowca na filologii polskiej i dziennikarstwie na Uniwersytecie Warszawskim oraz na dziennikarstwie w Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach. Historyk literatury, prozaik, eseista, autor podręczników do literatury polskiej i powszechnej, analityk literatury Juliusza Verne’a. Wykładał gościnnie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Źródło: https://pl.wikipedia.org/
Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki:
Nowości z działu Biograficzna:
Komentarze i rezencje
Serie (cykl) Biblioteka Narodowa. Seria 1 należy czytać w określonej kolejności:
 | Tom 1 Treny |
 | Tom 6 Wybór poezyj. T.1 |
 | Tom 22 Śluby panieńskie |
 | Tom 30 Wybór poezyj |
 | Tom 32 Zemsta |
Tom 41 Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki |
 | Tom 47 Powieści poetyckie |
 | Tom 57 Sen srebrny Salomei : romans dramatyczny w pięciu aktachTo wybitne i nieocenione dzieło, którego fabuła oparta jest na wydarzeniach rzezi ukraińskiej 1768 r., ukazuje konflikt narodowo-społeczny między polską szlachtą a ukraińskimi chłopami. Słowacki przedstawia świat dziwny, tajemniczy i pełen grozy, świat, którym nie kierują żadne racjonalne prawa, ale tajemne znaki i sny prorocze. |
 | Tom 66 Wybór poezyj. T. 2 |
Tom 118 Rytmy abo Wiersze polskie oraz Cykl erotyków |
 | Tom 120 Wybór poezji |
 | Tom 121 PogankaPowieść romantyczną Narcyzy Żmichowskiej można czytać na różne sposoby. Nie pomylimy się, twierdząc, że tematem "Poganki" jest dojrzewanie emocjonalne głównego bohatera. Żmichowska pokazuje, jak kształtuje się wrażliwość Beniamina, i konfrontuje go z kluczowymi doświadczeniami ludzkiej egzystencji, zarówno w wymiarze [...] |
Tom 151 Pisma wierszem : (wybór) |
Tom 184 Wiersze wybrane |
| Tom 199 Wybór poezji |
 | Tom 204 GranicaGranica - opis wydawcy"Czas jest demiurgiem tej powieści, począwszy od wstępnej inwersji, poprzez ciągłą grę teraźniejszości i przeszłości, ingerującej raz po raz dawnymi tajemnicami w bieżące wypadki" - pisze we "Wstępie" do "Granicy" Hanna Kirchner. Spojrzenie to jest jednym z ciekawych tropów, jakimi można podążać, czytając [...] |
 | Tom 210 Wybór pism |
 | Tom 212 Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu |
 | Tom 214 Król w karju rozkoszy |
Tom 216 Syzyfowe prace |
 | Tom 217 Poezje wybrane |
 | Tom 218 WeseleNajbardziej znany utwór Stanisław Wyspiańskiego, wystawiony poraz pierwszy w 1901 roku, powstał na kanwie rzeczywistego wydarzenia jakim był ślub Lucjana Rydla, który odbył się w 1900 roku. Postaci w dramacie to reprezentanci wszystkich stanów oraz znaczące osoby ówczesnego życia kulturalnego Polski, twórcy, których Wyspiański [...] |
 | Tom 242 PrzedwiośniePowieść składa się z trzech części: Szklane domy, Nawłoć, Wiatr od wschodu.Opowiada o życiu Cezarego Baryki, reprezentanta młodego pokolenia, urodzonego i wychowanego w Baku, który przyjechał do odrodzonej po I wojnie światowej Polski. Czas akcji: 1914 r. - wybuch I wojny światowej, Cezary ma wtedy 14 lat . Kolejne wydarzenia z życia [...] |
 | Tom 243 Mój wiek : pamiętnik mówionyOpis od wydawcy "Pamiętnik mówiony" Aleksandra Wata to żywy, meandryczny zapis wspomnień, które stanowią niezwykle cenne świadectwo historii Rzeczypospolitej oraz rodzimej kultury ubiegłego stulecia. Urodzony w 1900 roku pisarz obserwował rewolucję rosyjską i odzyskanie przez Polskę niepodległości, przeżył dwie wojny światowe, był [...] |
| Tom 249 Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu |
 | Tom 250 Akropolis |
| Tom 257 Wybór poezji |
 | Tom 260 Polska tragedia neoklasycystyczna |
 | Tom 263 Wybór dramatów |
| Tom 267 Legion |
 | Tom 269 Staropolskie pastorałki dramatyczne : antologia |
 | Tom 273 Poezje i próby dramatyczne |
 | Tom 276 Utwory wybrane |
| Tom 280 Żywe kamienie |
 | Tom 283 Wybór poezji ; Misterium niedzielne |
 | Tom 291 Opowiadania i nowele : wybór |
 | Tom 292 Nad Niemnem. T. 1 |
 | Tom 300 Wybór wierszy |
 | Tom 304 Tylko BeatryczeTylko Beatrycze to jedna z najlepszych i najczęściej czytanych powieści historycznych Teodora Parnickiego. Bohater - wychowanek klasztoru cystersów wieleńskich - poszukując prawdy o swym ojcu, przemierza Polskę i Europę przełomu XIII i XIV wieku. Powieść jest zarazem rodzajem śledztwa i psychoanalizy. Wstęp odkrywa wiele nieznanych [...] |
| Tom 312 Wybór pismWybór tekstów wybitnego polityka, legionisty, generała Wojska Polskiego. Historyk Jerzy Kirszak wybrał publikowane w wydawnictwach emigracyjnych wystąpienia dotyczące ważnych kwestii wojskowych, polskiej i światowej polityki. Są tu wspomnienia z kampanii wrześniowej, rozkazy, przemówienia okolicznościowe (np. na wieczorach [...] |
 | Tom 315 CesarzOpowieść o upadku egzotycznego władcy ma doniosłe znaczenie dla dziejów reportażu, z którego wyrasta. Zgodnie z wymaganiami gatunku - jest efektem podróży Kapuścińskiego do Etiopii, świadectwem jego dobrej orientacji w sprawach bieżącej historii kraju i kolekcją wywiadów z aktorami etiopskiego dramatu... |
 | Tom 316 Oda w poezji polskiej : antologia |
 | Tom 324 Polska jesieńPolska jesień - opis wydawcyOpublikowana w połowie lat 50. Polska jesień Jana Józefa Szczepańskiego wydaje się wciąż jedną z najbardziej interesujących książek podejmujących problematykę Września 1939. Autor przedstawia ówczesne wydarzenia z perspektywy głównego bohatera powieści, Pawła Strączyńskiego, w którego losach można [...] |
 | Tom 325 Wybór komediiWybór komedii - opis wydawcyW biografii artystycznej Aleksandra Fredry można wyodrębnić dwa okresy, oddzielone prawie piętnastoletnim milczeniem spowodowanym nieprzychylnym nastawieniem krytyki literackiej. W pierwszym, którego koniec datuje się na rok około 1840, powstały wystawione za życia pisarza i do dziś najbardziej znane komedie, [...] |
 | Tom 326 Wybór poezjiHieronim Morsztyn. Wybór poezji - opis wydawcyHieronim Morsztyn utrwalił drukiem jedynie swe wczesne dzieła, bliżej nieznane Źwierciadło statecznego i szalonego młodzieńca oraz Światową Rozkosz. Pozostałą twórczość powierzył łasce obiegu rękopiśmiennego. Wybór ten pozwolił mu uprawiać twórczość niepodległą społecznym [...] |
 | Tom 327 Wybór poezjiWisława Szymborska, Wybór poezji - opis wydawcyPo dwudziestu latach od Nagrody Nobla popularność dzieła Wisławy Szymborskiej nie słabnie. Ta poezja powściągliwości uczuć, przewrotnego humoru, filozoficznej głębi oraz przenikliwego namysłu nad tym, kim jest człowiek, doczekała się tak wielu komentarzy naukowych i krytycznych, że [...] |
 | Tom 328 Wybór poezjiWybór poezji - opis wydawcyTadeusz Różewicz (1921-2014) - poeta, dramaturg, prozaik i scenarzysta. Uważany za jednego z najciekawszych kontynuatorów światowej awangardy literackiej. Za jego debiut pisarski uznaje się tom wierszy Niepokój z 1947 roku. W 1960 opublikował dramat Kartoteka, do dziś niedościgniony wzorzec dramaturgii [...] |
| Tom 329 Polski esej literacki : antologiaPolski esej literacki. Antologia - opis wydawcyUprawiany co najmniej od czasów Montaigne`a, esej stał się w XX wieku jednym z najważniejszych gatunków literackich, równie istotnym jak wiersz liryczny, poemat czy powieść. Sięgali po niego także najwybitniejsi pisarze polscy: Witold Gombrowicz, Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Jerzy [...] |
 | Tom 330 FachowiecFachowiec - opis wydawcyKazimierz Zaliwski snuje opowieść, w której stara się zrozumieć, co wpłynęło na jego obecną sytuację oraz poczucie klęski. Wraca pamięcią do nieodległej przeszłości, kiedy jako absolwent gimnazjum i dobrze zapowiadający się literat postanowił zostać robotnikiem w fabryce. Uwiedziony postępowymi [...] |
 | Tom 331 Wybór poezjiWybór poezji - opis wydawcyDwadzieścia lat po śmierci Zbigniewa Herberta jego poezja jest ciągle szeroko komentowana przez badaczy literatury, wciąż inspiruje twórców. Nazwisko autora "Struny światła" wymienia się obok nazwisk największych poetów drugiej połowy XX wieku, a jego dzieła są stale tłumaczone, wydawane i czytane w wielu [...] |
 | Tom 332 Cztery dramatyCztery dramaty - opis wydawcyW czasie, gdy Norwid pisał sztuki teatralne, romantyzm odnosił największe tryumfy, potem się przesilał, w końcu odchodził w przeszłość. Późna twórczość Norwida-dramaturga przypada więc na okres, gdy wielcy poeci dramatów już nie tworzą. Rozmijając się ze współczesnymi, czwarty wieszcz przecierał [...] |
 | Tom 333 Wybór pismBiblioteka Narodowa. Kazimierz Wyka. Wybór pism - opis wydawcyWybór pism Kazimierza Wyki przedstawia intelektualną biografię wybitnego myśliciela - biografię zanurzoną w historii, zależną od jej zwrotów i kaprysów, zarazem jednak suwerenną, prawdziwie twórczą w rozmachu filozoficznych i ideowych dążeń. Wrażliwą na swój czas, [...] |
 | Tom 334 Archiwum Ringelbluma : antologiaBiblioteka Narodowa. Archiwum Ringelbluma. Antologia - opis wydawcyKonspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, zwane Archiwum Ringelbluma, jest unikalnym zbiorem dokumentów stanowiących jedno z najważniejszych świadectw Zagłady Żydów. Składające się na nie materiały od początku tworzono i zbierano według ścisłych zasad metodologicznych, w [...] |
 | Tom 335 Żagary : antologia poezjiŻagary. Antologia poezji - opis wydawcyNa mapie literatury międzywojennej Polski grupa poetycka Żagary, skupiona wokół pisma o tej samej nazwie, stanowi zjawisko szczególne. Powstała i działała w Wilnie w latach 1931-1934, lecz w całym kraju widoczny był wpływ jej poezji, silnie zakorzenionej w doświadczeniu lokalnym, a zarazem [...] |
 | Tom 336 Kompleks polski ; Mała ApokalipsaBiblioteka Narodowa. Kompleks polski. Mała Apokalipsa - opis wydawcyŚwiat wszechobecnej fikcji, sennych majaków i wspomnień, w którym nie sposób odróżnić, co jest traumą wyniesioną z przeszłości, a co przytłaczającą teraźniejszością. Polska Konwickiego to kraina zachwianych proporcji, zawieszona w czasie, rozciągająca się u [...] |
 | Tom 338 Wybór prozyBiblioteka Narodowa. Wybór prozy - opis wydawcySeria: Biblioteka Narodowa, I 338Wybór, wstęp i opracowanie: Wojciech Browarny"Mówiąc »pisarz«, myślę o pisaniu prozy" - zanotował w dzienniku Tadeusz Różewicz. Niniejsza książka przedstawia najciekawszą i najbardziej reprezentatywną część dorobku prozatorskiego autora Wycieczki [...] |
 | Tom 339 Wybór poezjiWybór poezji - opis wydawcyObejmująca kilka epok rozwoju dwudziestowiecznej polskiej liryki, zamknięta kodą niezwykłych późnych wierszy, poezja Jarosława Iwaszkiewicza była zjawiskiem wyjątkowo bogatym. Już pierwsze tomy, sprawiające wrażenie pisanych przez dwóch różnych autorów, wskazywały sprzeczność jako siłę napędową tej [...] |
 | Tom 340 Pamiętnik znaleziony w wannie i inne utworyPamiętnik znaleziony w wannie i inne utwory - opis wydawcyTrudno wyobrazić sobie literaturę ostatnich kilkudziesięciu lat bez Stanisława Lema. Autor Cyberiady uchodzi za najlepiej znanego na świecie polskiego pisarza, a jego nazwisko często przywoływane jest obok nazwisk najważniejszych twórców dwudziestowiecznej prozy. Dzieła Lema [...] |
 | Tom 342 Mała księga ; Wariacje pocztoweOpis od wydawcyUtwory Mała księga i Wariacje pocztowe należą do szczytowych osiągnięć artystycznych Kazimierza Brandysa. Oba dzieła powstały w zbliżonym czasie (1968-1971) w reakcji na antysemicką i antyinteligencką kampanię lat 1967-1968.Mała księga jest wspomnieniową opowieścią o rodzinie pisarza i o jego latach młodzieńczych, [...] |
 | Tom 345 Ogniem i mieczemOgniem i mieczem otwiera Sienkiewiczowską Trylogię, jedno z najważniejszych w polskiej literaturze podejmujących kwestie narodowościowe w trudnym a zarazem kluczowym dla Rzeczypospolitej momencie historycznym. To właśnie w XVII wieku na terenie dzisiejszej Ukrainy uwypukliły się główne problemy szlacheckiej Rzeczypospolitej, które [...] |