Na odległej planecie, zniszczonej w wyniku wojny atomowej, żyją pod powierzchnią ziemi, w głębokich sztolniach i schronach, niedobitki obcej cywilizacji. Dyktatorską władzę sprawuje Rada, a wszelkie oznaki niezadowolenia, czy buntu są dławione w zarodku przez tajną policję. Jednak prości ludzie wierzą, że gdzieś na górze jest piękne miasto. I wciąż znajdują się tacy, co są gotowi na niebezpieczną wyprawę w poszukiwaniu raju utraconego.
Kir Kirył Bułyczow. Właściwie – Igor Możejko. Rosyjski prozaik, scenarzysta i historyk. Tworzył fantastykę, prozę przygodową i popularno-naukową, biografie. Jedna z głównych postaci i najbardziej płodnych autorów radzieckiej i rosyjskiej sf lat 1960-2000. Urodził się w Moskwie, 18 października 1934 r. W 1957 roku ukończył szkołę wyższą języków obcych z dyplomem orientalisty, pracował w Birmie jako tłumacz na budowie. Po powrocie do ojczyzny, w roku 1959 zaczął pisać dla prasy artykuły popularno-naukowe. W połowie lat sześćdziesiątych podjął pracę w Instytucie [>>] Orientalistyki Rosyjskiej Akademii Nauk, specjalizując się w historii Birmy.
Pierwsze opowiadania sf opublikował w roku 1965, między innymi kilka tekstów rozpoczynających najbardziej znany jego cykl – o przygodach dziewczynki Alicji na Ziemi i w kosmosie, zebranych następnie w zbiorach "Diewoczka s Ziemli" 1974, „Sto liet tomu wpieried” 1978, „Million prikljuczenij” 1982, „Diewoczka iz buduszczewo” 1984, „Nieposieda” 1985, „Plienniki asteroida” 1988 i „Nowyje prikljuczenija Alisy” 1990; wiele z tych historii zostało następnie sfilmowanych najczęściej – na podstawie scenariuszy samego Bułyczowa.
Wrodzony dar humorysty Bułyczow wspaniale zaprezentował we wczesnych opowiadaniach o mieszkańcach prowincjonalnego miasteczka Wielki Guslar, częściowo zebranych w tomie „Czudiesa w Gusliarie” 1972. Nakreślone z humorem i sympatią, stało się miasto wspaniałym poligonem, na którym można było obserwować zderzenie radzieckiej codzienności lat 60-80 minionego stulecia z najbardziej niewiarygodnymi, fantastycznymi sytuacjami, często podanymi pod postacią parodii klasycznych chwytów literatury sf: poczynając od rutynowych lądowań przybyszy z kosmosu na rozebraniu baśniowych motywów kończąc. Do najbardziej znanych utworów tego cyklu zaliczyć należy opowieści o skutkach sprzedaży w miejscowym sklepie złotych rybek „Postupili w prodażu zołotyje rybki”, 1972 czy odkryciu w pobliżu Wielkiego Guslaru eliksiru nieśmiertelności „Marsianskoje zelje”, „Rycerze na rozdrożach”, 1971. Późniejsze teksty cyklu zebrane zostały w tomach „Wielikij Gusliar” 1987, „Głubokouważajemyj mikrob, ili Gusliar w kosmosie” 1989 oraz „Marsianskoje zelje. Samaja połnaja lietopis Wielikogo Gusliara” 1990.
Sukces przyniosły Bułyczowowi także wczesne utwory ze zbioru „Ljudi kak ljudi” 1975, kameralne historie o zwykłych ludziach, udziałem których stały się niewiarygodne wydarzenia. Kolejne opowiadania i mikropowieści tego rodzaju znalazły się w tomach „Lietnieje utro” 1979, „Pierewał” 1983, „Pochiszczienije czarodieja” 1989 i „Korałłowyj zamok” 1990.
W wielu opowiadaniach życie ludzi zmienia się radykalnie pod wpływem fantastycznych wynalazków czy odkryć: aparatu do czytania myśli „Korona professora Kozarina”, 1973, umiejętności rzucania z dokładnością różnymi przedmiotami „Umienije kidat mjacz”, 1973, możliwości połączenia telefonicznego człowieka nam współczesnego z abonentem z oblężonego Leningradu z roku 1941 „Możno poprosit Ninu?”, 1973 czy sztucznego wzroku „Głaz”, 1978.
Szereg bardziej tradycyjnych „kosmicznych” utworów Bułyczowa łączy postać bohatera – kosmicznego lekarza Pawłysza. W skład cyklu wchodzą między innymi „Wielikij Duch i biegliecy” 1972, Snieguroczka” 1973 i „Zakon dlia drakona” 1975.
Wśród pozostałych utworów tego okresu wyróżnić należy nowelę „O niekrasiwom bioformie” 1974, której bohater poddaje się całkowitej biologicznej transformacji dla tego, by przeżyć w surowych warunkach obcej planety, mikropowieść „Pierewał” „Przełęcz", 1980, wchodzącej w skład powieści „Posiołok” „Osada”, 1988, której bohaterowie, potomkowie ziemskich rozbitków, walczą o przeżycie na obcej planecie, zmagając się z jej przyrodą, czy łącząca elementy space opery heroic fantasy powieść „Podzemielje wiedm” „Świątynia czarownic”, 1987.
Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych powstały między innymi mikropowieść „Smiert etażom niżie” „Śmierć piętro niżej”, 1989, opisująca skutki katastrofy fabryki chemicznej w jednym z syberyjskich miast, i opowiadanie „Wstriecza pod Rowno” 1990, o tajnym spotkaniu Hitlera ze Stalinem, okazującymi się być przybyszami z kosmosu, „wychowującymi” Ziemian przy pomocy jakże brutalnych metod.
W 1989 roku rozpoczął Bułyczow pracę nad cyklem „Chronos”, rozpoczęty powieścią „Rieka Chronos”, zakrojona na szeroką skalę próba wykreowania alternatywnej historii dwudziestowiecznej Rosji, Związku Radzieckiego i całej ludzkiej cywilizacji.
Na przełomie wieków kontynuował pracę tak nad starymi cyklami Wielki Guslar, Alicja, jak i zapoczątkowanymi w latach dziewięćdziesiątych: Teatr tieniej akcja toczy się w Świecie Bez Czasu – krainie, gdzie czas się zatrzymał, a może wcale go nie było, InterGpol opowieści o przygodach agenta nr 3 Intergalaktycznej Policji, Kory Orwat czy o współczesnym odpowiedniku Wielkiego Guslaru, rosyjskim miasteczku Wieriewkinie. Prócz fantastyki pisał kryminały cykl Lidia Bierestowa, wiersze, sztuki.
Tłumaczył z angielskiego, pisał też scenariusze filmowe.
Zmarł 5 września 2003 roku w wieku 69 lat.
![Okładka książki Miasto na Górze / Kir Bułyczow ; tł. [z ros.] Tadeusz Gosk.](okladki/ISBN/8389/8389951312.jpg)
