Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)
CzN nr IV
ul Wiktorska 10
tel. 22 845 00 88
Sygnatura: 19.028
Numer inw.: 19028
Dostępność: tylko na miejscu
schowek
Notka biograficzna:
Szaniawski, Jerzy
SZANIAWSKI Jerzy
ur. 10 lutego 1886, Zegrzynek, Polska – zm. 16 marca 1970, Warszawa, Polska. Dramatopisarz, eseista.
Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Jego ojciec pod pseudonimem zamieszczał artykuły w czasopismach, głównie w „Przeglądzie Tygodniowym”. Dom rodzinny Szaniawskiego odwiedzali pisarze i artyści, między innymi Maria Konopnicka, Konrad Prószyński oraz działacz ruchu ludowego Bolesław Wysłouch. Rodzice Szaniawskiego byli także miłośnikami teatru.
Szaniawski ukończył gimnazjum w Warszawie. Później rozpoczął studia przyrodnicze, w Lozannie uczył się w Instytucie [>>] Rolniczym. Po studiach wrócił do swojego majątku i żył samotnie. Do Warszawy przyjeżdżał rzadko, nie utrzymywał kontaktów ze środowiskiem literackim. Najbliższe było mu środowisko Teatru Reduta, odwiedzali go Juliusz Osterwa i Stefan Jaracz. Czasami także uczestniczył w próbach swoich sztuk. Debiutował w 1912 roku krótkimi utworami nowelistycznymi i humorystycznymi publikowanymi w „Kurierze Warszawskim” i tygodniku satyrycznym „Sowizdrzał”. Opowiadania te zebrał później w tomie ?garze Pod Złotą Kotwicą 1928.
Pierwszy dramat Szaniawskiego, którym była komedia Murzyn 1917 – został wystawiony przez warszawski Teatr Polski. Premiera jednak oceniona została jako nieudana, co jednakże nie przekreśliło współpracy autora z dyrektorem Teatru Polskiego Aleksandrem Zelwerowiczem. Zelwerowicz zawiózł tę sztukę do Teatru im. Słowackiego w Krakowie. Druga premiera Murzyna także w 1917 w reżyserii Józefa Sosnowskiego z Ireną Solską była już sukcesem. W latach dwudziestych Szaniawski napisał kolejne dramaty: Papierowego kochanka 1920, Ewę 1921, Lekkoducha 1923, Ptaka 1923, Żeglarza 1925, Adwokata i róże 1929. W 1924 roku wydał jedyną swoją powieść Miłość i rzeczy poważne. Sztuki Szaniawskiego pozwalały aktorom na tworzenie bardzo dobrych kreacji. Świetną prapremierę miał Ptak wystawiony w 1923 roku w warszawskim Teatrze Rozmaitości w reżyserii Juliusza Osterwy, z Mieczysławem Frenklem w roli burmistrza. Wiele ze sztuk Szaniawskiego miało swe premiery w Teatrze Narodowym. Zagrano tam między innymi: Żeglarza 1925 w reżyserii Stefana Jaracza, z Mieczysławem Frenklem w roli tytułowej. Reżyserem Mostu 1933, z udziałem Kazimierza Junoszy-Stępowskiego jako Przewoźnika, był Karol Borowski. Aleksander Zelwerowicz w warszawskim Teatrze Nowym zrealizował premierowe przedstawienie Adwokata i róż 1929 i sam zagrał rolę tytułową.
W 1930 roku Szaniawski został wyróżniony Państwową Nagrodą Literacką za tę sztukę i odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta. W 1933 roku został jednym z pierwszych członków Polskiej Akademii Literatury. W latach trzydziestych napisał kolejne sztuki: Fortepian 1932 i Most 1933. Stworzył miniatury sceniczne dla teatru radiowego: Zegarek 1935, W lesie 1937, z czego wyrosły później Dwa teatry, Służbistę 1937, Srebrne lichtarze 1938 i Dziewczynę z lasu 1939...
Źródło: encyklopediateatru.pl
Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki:
