Biblioteka Publiczna

Czarny jak ja

Tytuł oryginału: "Black like me, ".

Autor: Griffin, John Howard

Notka biograficzna

Rok 1959. Stany Zjednoczone - strażnik światowego pokoju i bezpieczeństwa, państwo chlubiące się tradycjami demokratycznymi i ochroną praw człowieka. Jednak w połowie XX wieku na amerykańskim Południu nadal obowiązywały rasistowskie przepisy, a czarnoskórych uważano za obywateli drugiej kategorii. Narastające napięcie związane z brakiem równouprawnienia Afroamerykanów popchnęło Johna Howarda

Griffina do nietypowego eksperymentu. Dziennikarz wymyślił sposób na przyciemnienie swojej skóry, by sprawdzić, jak na co dzień wygląda dyskryminacja rasowa. Podróżując po stanach Południa, osobiście doświadczył, z czym muszą mierzyć się na co dzień Afroamerykanie. Skwapliwie notował swoje wrażenia: absurdy codzienności, wypadki zastraszania i przemocy, fizycznej i psychicznej. Jego książka to poruszające świadectwo bezsilności wobec uprzedzeń i tęsknoty za równością.
Czarny jak ja w Stanach Zjednoczonych wszedł do kanonu lektur. Książkę przetłumaczono na szesnaście języków, a na całym świecie sprzedano ponad dwanaście milionów egzemplarzy. Dzięki prostemu zabiegowi dermatologicznemu Griffin przekonał się, że mit starego, dobrego, sielskiego Południa to pozłota, pod którą biali ludzie bezkarnie dają upust najokrutniejszym instynktom. Autor wyłapuje kuriozalne sytuacje, odtwarza niewiarygodne dialogi, a jego lekkie i dowcipne pióro przejmująco kontrastuje z tępą brutalnością opisywanego świata. Choć od eksperymentu Griffina minęło pół wieku, w stanach takich jak Missisipi, Luizjana czy Alabama nadal żyją zatwardziali rasiści, którzy myślą to samo co bohaterowie tego reportażu. Różnica polega na tym, że dziś nie mają odwagi, by jawnie to okazywać. To "dziś" trwa jednak bardzo krótko. Czy kilkadziesiąt lat gorliwej poprawności politycznej jest w stanie wymazać trzystuletnią tradycję pogardy, która stała się silniejsza niż religia? [Katarzyna Surmiak-Domańska]

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)

Griffin, John Howard

John Howard Griffin ur. 16 czerwca 1920 w Dallas w Teksasie, zm. 9 września 1980 w Fort Worth – amerykański pisarz, fotograf, reporter i działacz na rzecz zniesienia segregacji rasowej. Urodzony w rodzinie muzyków, w szkole odnosił sukcesy w naukach ścisłych. Uważał jednak, że amerykańskie szkolnictwo nie zapewnia odpowiedniego poziomu nauczania i w wieku 15 lat udał się do szkoły we Francji. Po ukończeniu Lycée Descartes w Tours podjął studia na tamtejszej Akademii Medycznej. Dodatkowo uczęszczał na wykłady z literatury na uniwersytecie w Tours. Po ataku Niemiec na Francję, [>>] Griffin, pracujący w szpitalu dla umysłowo chorych prowadził eksperymenty w stosowaniu muzykoterapii w leczeniu kryminalistów[2], zaczął współpracować z francuskim ruchem oporu. W szpitalu leczeni byli ranni partyzanci, a Griffin brał udział w przerzucaniu rodzin żydowskich z Niemiec, Belgii i Francji do Wielkiej Brytanii. Gdy znalazł się na liście wrogów Rzeszy, został ewakuowany przez Anglię i Irlandię do Stanów Zjednoczonych. W 1941 wstąpił do amerykańskiego lotnictwa. W 1942, jako wykazującego duże zdolności językowe, skierowano go na Wyspy Salomona, gdzie przez kolejny rok mieszkał w jednej z wiosek, ucząc się miejscowego języka, zbierając informacje dla wojska oraz studiując tamtejszą kulturę. W 1945 został telegrafistą w bazie lotniczej na wyspie Morotai, gdzie wskutek bliskiego wybuchu japońskiej bomby uległ kontuzji i zaczął tracić wzrok. W lecie 1946 znów pojechał do Francji, gdzie studiował kompozycję, ale porzucił studia. Przebywając w opactwie w Solesmes gdzie studiował chorał gregoriański, został gorliwym katolikiem. Wiosną 1947 zupełnie utracił wzrok. Wróciwszy do USA zamieszkał na farmie rodziców i zajął się hodowlą zwierząt, aby wykazać, że niewidomi mogą pracować i utrzymywać się samodzielnie. Doświadczenia z tego okresu zawarł w książce Handbook for Darkness, przeznaczonej dla osób widzących i omawiającej relacje z niewidomymi. Książkę wydano w 1949. Również w 1949 Griffin napisał w ciągu 7 tygodni sześcsetstronicową powieść[5]. W 1957 niespodziewanie zaczął odzyskiwać wzrok. Jesienią 1959, chcąc poznać problemy czarnoskórych Amerykanów na Południu Stanów Zjednoczonych zmienił kolor skóry na czarny przyjmując leki zwiększające pigmentację, naświetlając się ultrafioletem i używając farby. Przez kilka tygodni żył w czarnej społeczności, poznając życie Murzynów i ich kłopoty w kontaktach z Białymi. Przeżycia te opisał początkowo w miesięczniku „Sepia”. Publikacja spotkała się z dużym oddźwiękiem, ale spowodowała też, że Griffinowi zaczęto grozić. W obawie przed Ku Klux Klanem i zwolennikami rasizmu cała rodzina wyprowadziła się do Meksyku. Podczas pobytu w Meksyku napisał książkę Czarny jak ja, w której ponownie opisał swoje przeżycia jako czarnoskórego.

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/John_Howard_Griffin