Voltaire, pol. Wolter, właśc. François-Marie Arouet ur. 21 listopada 1694 w Paryżu, zm. 30 maja 1778 tamże – francuski pisarz epoki oświecenia, filozof, historyk i publicysta[1]. Tworzył satyry, powieści, dramaty oraz „Listy”.
Prowadził ożywioną korespondencję zachowały się 23 tysiące jego listów. Bulwersował opinię publiczną krytycyzmem i śmiałością przekonań. Wiele podróżował.
Był osobowością złożoną, wyrażał nieraz sprzeczne poglądy, jego postępowanie nierzadko było kontrowersyjne, dlatego wiele różnych ideologii posługując się wyrwanymi z kontekstu [>>] cytatami z Voltaire’a uznało go za swojego patrona np. ateiści, deiści, rewolucjoniści. Voltaire’owi w rzeczywistości nie można przypisać w pełni żadnej ideologii. Był przede wszystkim zwolennikiem liberalizmu, traktującym z rezerwą każdą religię i ideologię.
Jego wiele utworów zostało umieszczonych w index librorum prohibitorum.
Dzieła Voltaire’a cechuje krytycyzm, odrzucenie autorytetów oraz tolerancja dla różnorodnych postaw, racjonalizm, odrzucenie instytucji Kościoła. W dogmatyzmie religijnym dostrzegł przyczyny nietolerancji, braku wolności, prześladowań i niesprawiedliwości.
Voltaire uważał, że należy pozbyć się przesądów religii objawionej i przyjąć religię rozumową naturalną, deizm, której wymaga moralność Gdyby Boga nie było, należałoby Go wymyślić, odrzucał więc koncepcję „bożej opatrzności”, kwestię „dobrego Boga”, który pozwala na istnienie zła zob. teodycea, problem zła, pozostawiał bez odpowiedzi.
Twierdził, że można dowieść, że Pięcioksiąg Mojżesza był fałszerstwem z czasów, gdy w basenie Morza Śródziemnego panowała kultura helleńska co widać, jego zdaniem, już po samych tytułach ksiąg: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium. W rzeczywistości jednak Pięcioksiąg nie miał nawet tytułów poszczególnych ksiąg. Fałszerstwem z czasów kultury helleńskiej miały być jego zdaniem również I księga Samuela i II księga Samuela, czego dowodem miało być użycie we francuskim przekładzie z którego korzystał Voltaire słowa Pytia w oryginale to słowo nie występuje na określenie wróżki, która na żądanie Saula wywołała zmarłego Samuela w Endor.
Natomiast do panującej we Francji religii katolickiej, tak jak do wszystkich innych religii w tym protestantyzmu, judaizmu i islamu odnosił się wręcz wrogo. Jego najsłynniejsze zdanie: Ecrasez l’infâme! Zdeptajcie bezecne!, które stało się mottem wrogów Kościoła, potępiało wszelki fanatyzm religijny.
![Okładka książki Kandyd czyli Optymizm / Wolter ; [tł. z fr. Tadeusz Żeleński (Boy)].](okladki/ISBN/8386/8386740817.jpg)
![Okładka książki Kandyd czyli Optymizm [Dokument dźwiękowy] 11](okladki/ISBN/8389/8389336480.jpg)