Biblioteka Publiczna

Polityka migracyjna w poszukiwaniu nowych standardów ochrony i pomocy

WstępMigracje są zjawiskiem towarzyszącym ludzkości od zarania dziejów. Jednak masowe migracje przymusowe są stosunkowo nowym problemem. Funkcjonujący obecnie międzynarodowy system ochrony praw przymusowych migrantów był stworzony pół wieku temu i wymaga zmian. Proces globalizacja zmiany społeczne, rozwój technologiczny powodują, że przemieszczanie się ludzi, nawet na bardzo duże odległości, stało się

znacznie łatwiejsze niż miało to miejsce jeszcze 50-100 lat temu. Do tego dochodzą coraz liczniejsze konflikty zbrojne (przede wszystkim o charakterze lokalnym) i katastrofy naturalne. W efekcie liczba osób opuszczających swoje stałe miejsca zamieszkania wciąż wzrasta. Ale z drugiej strony zaczynają pojawiać się nowe bariery dla migrantów - państwa bogate wprowadzają bardziej restrykcyjne polityki imigracyjne i baczniej przyglądają się osobom, które decydują się wpuścić na swoje terytorium.Z tych powodów potrzebna jest debata na temat migracji. Taka debata w państwach Europy Zachodniej i w USA trwa już od dłuższego czasu. Publikacja Polityka migracyjna w poszukiwaniu nowych standardów ochrony i pomocy jest próbą przybliżenia niektórych wątków tej dyskusji Polakom. Znalazło się w niej osiem rozdziałów przygotowanych przez autorów z różnych państw i mających zróżnicowane doświadczenia oraz zainteresowania w obszarze migracji. Dwa rozdziały zostały opracowane przez polskich autorów.W rozdziale Konwencja ONZ dotycząca statusu uchodźców: za i przeciw reformie Jan Penrose poddaje analizie najważniejszy dokument międzynarodowy regulujący sytuację uchodźców, zastanawiając się nad kierunkiem niezbędnych zmian. Autorka skupia się na dwóch kierunkach dyskusji: nad reformą definicji uchodźcy oraz nad reformą natury zobowiązań państw.Kolejny rozdział pozostawia na boku praktyczne aspekty migracji i uchodźstwa. Matthias Oschinski w tekście Azyl, imigracja i przynależność państwowa w perspektywie filozoficznej zastanawia się, jakie moralne roszczenia mogą mieć cudzoziemcy wobec obcych państw. Autor stawia podstawowe pytanie: czy państwo jest zobowiązane udzielać pomocy uchodźcom i na jakiej płaszczyźnie te obowiązki mogą być uzasadnione.Trzeci rozdział Bez prawa do szczęśliwego zakończenia? O uchodźcach, artykule 1F oraz związkach prawa, polityki i etyki omawia złożone kwestie tzw. klauzul wykluczających zapisanych w Konwencji Genewskiej. Jaremey McMullin analizuje klauzule z kilku punktów widzenia: prawnego, politycznego i etycznego, aby przedstawić propozycje zmian, które uwzględniałyby zarówno racje uchodźców, jak i państw.W rozdziale ONZ wobec osób przesiedlonych wewnętrznie: na styku praw człowieka i zagadnień humanitarnych przedstawiona została problematyka osób przesiedlonych wewnętrznie. Naoko Ha-shimoto analizuje sytuację tej grupy migrantów (porównując ją do sytuacji uchodźców) oraz poddaje krytyce biurokratyczny system ONZ, który dotychczas nie wypracował spójnego mechanizmu rozwiązywania problemów osób przesiedlonych wewnętrznie.Z kolei Hoi Trinh w rozdziale Odpowiedzialność UNHCR poddaje surowej krytyce funkcjonowanie Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców. W centrum dyskusji zostaje postawiona kwestia odpowiedzialności UNHCR za swoje działania. Jak pisze autor, jego celem ,jest wskazanie, że reformy mogą przywrócić społeczną wiarę zarówno w integralność, jak i prawnie umocowane funkcje UNHCR, ale pod warunkiem, że reformy te zostaną potraktowane poważnie i wprowadzone w życie."W rozdziale Nowa europejska polityka imigracyjna i azylowa: w kierunku twierdzy "Europa"? przybliżone zostały zmiany, jakie zaszły w polityce imigracyjnej i azylowej Unii Europejskiej. Andrzej Bolesta i Piotr Mochnaczewski zastanawiają się nad poszczególnymi elementami nowych rozwiązań, dochodząc do wniosku, że "stary kontent stał się miejscem niedostępnym dla większości potencjalnych przybyszów z zewnątrz".Kolejny rozdział porusza problem prawie nieznany w Polsce. Sa-eher Muzaffar w tekście Pragmatyczne ideały? Propozycja powrotu do praw przymusowych migrantów w islamie ukazuje świat islamu z innej perspektywy niż jest to czynione powszechnie w mediach. Autorka dowodzi, ze Koran dostarcza dostatecznych podstaw do niesienia pomocy uchodźcom. A tych, w świecie muzułmańskim, są miliony.Rozdział Integracja uchodźców w Polsce - perspektywa społeczna dotyczy Polski, chociaż poruszone w nim problemy integracji uchodźców mogą mieć charakter bardziej uniwersalny. Bartosz Do-miniak i Agnieszka Lebioda poddają analizie badania opinii publicznej postaw polskiego społeczeństwa wobec uchodźców oraz zastanawiają się nad czynnikami wpływającymi na większą otwartość wobec migrantów.Autorzy pragną w tym miejscu podziękować osobom, których cenne uwagi okazały się nieocenione w trakcie opracowywania niniejszej publikacji: prof. dr. Tadeuszowi Stępniowi ze Szkoły Głównej Handlowej i Karimowi Al-Jabiry. Szczególne podziękowania kierujemy do Drussilli Chambati-Bolesta za pomoc przy analizie językowej rozdziałów, które w wersji oryginalnej napisane były po angielsku.Piotr MochnaczewskiAndrzej BolestaBartosz Dominiak

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)