Biblioteka Publiczna

W kręgu badań przeszłości życia rodzinnego : praca zbiorowa

WSTĘPZebrane w prezentowanym tomie opracowania dzielą się na kilka grup. Przede wszystkim są tu rozprawy dotyczące funkcjonowania małżeństwa i rodziny w starożytnym Rzymie i w Polsce okresu schyłku średniowiecza. Autorzy omawiają pewne aspekty funkcjonowania dzieci w rodzinach Rzymian I wieku n.e. oraz wczesnochrześcijańskich, w obu przypadkach w świetle ekstremalnej sytuacji - śmierci dzieci.W pierwszym przypadku

chodzi o zetknięcie poglądów filozofa i satyryka, co może wzbudzać opory. Jednakże zarówno Seneka, jak i Marcjalis byli przede wszystkim moralistami, chcącymi pouczać i zmieniać złe obyczaje obywateli. W drugim dokonana została analiza przekazów epigraficznych z katakumb rzymskich, dotyczących chłopców zmarłych między pierwszym a trzecim rokiem życia. Starano się w nim udowodnić, że nawet tak małe dzieci zajmowały wysoką pozycję w rodzinach chrześcijan, a wobec ich śmierci rodzice przejawiali całą gamę postaw - nie tylko rozpaczy, ale i wyrażali głęboką wiarę w szczęśliwą egzystencję dzieci w zaświatach. Materiał tam zebrany ukazuje różnorodność stosunków rodzinnych, postawy rodziców i innych członków rodziny wobec tak małych chłopców. Dwa opracowania dotyczą analizy przekazów zawartych w Nowym Testamencie na temat roli środowiska rodzinnego w życiu pierwszych wyznawców Chrystusa oraz uprawianych w domach obrzędów kultowych. Z kolei późnego antyku dotyczą komentowane przekłady mów Temistiusza i Himeriusza o wychowaniu dzieci - są to pierwsze przekłady na język polski. Do grupy tej należy także analiza stosunków małżeńskich na Śląsku późnego średniowiecza.Drugą grupę artykułów tworzą prace dotyczące różnych aspektów wychowania rzymskiego. Artykuł dr Ilony Blaszczyk dotyczy roli norm moralnych ustanowionych przez przodków w wychowaniu rzymskim. Mores maiorum badano od dawna, ale opracowanie to naświetla nowe aspekty funkcjonowania norm wypracowanych przez przodków w społeczeństwie rzymskim. Kolejne opracowanie dotyczy wychowania w Rzymie cesarskim, analizowanego pod kątem reprezentowanych tam wartości uniwersalnych, tworzenia społeczeństwa obejmującego wszystkich, którzy znaleźli się pod panowaniem rzymskim. Wypracowane wtedy zasady współdziałania społecznego i funkcjonowania państwaw tym zakresie do dziś nie zostały z sukcesem powtórzone, czego dowodzą wystąpienia antyglobalistów i przeciwników Unii Europejskiej. Kształcenie na poziomie elementarnym w Rzymie, omawiane od strony stosowania w nim kar, to kolejny temat poruszany w tym tomie. Autorka sugeruje, że nie ma podstaw, by przyjąć tezę o powszechności ich stosowania. Kolejne dwa artykuły dotyczące wpływu środowiska na życie rodzinne Rzymian (czy to od strony ekonomicznej, czy też wojskowej) pokazują jak wiele można osiągnąć odnośnie poznawania funkcjonowania rodziny poprzez badanie wpływu na nią otoczenia. Ostatni dział to recenzje, sprawozdania z lektury, będące czasami pełnoprawnymi artykułami, powstałe wokół ważnych opracowań naukowych.Zebrane w tym tomie rozprawy w wielu przypadkach są pierwszymi opracowaniami analizowanych zagadnień, bazują na najnowszej literaturze światowej. Autorami sanie tylko pracownicy Katedry, ale i historycy młodszego pokolenia z uniwersytetu gdańskiego, wrocławskiego i poznańskiego.Moim zamierzeniem było dostarczenie nie tylko lektury w postaci tekstów naukowych, będących najczęściej wynikiem aktualnie prowadzonych badań, zwłaszcza na stopień doktora i związanych z planowaną habilitacją, ale także ukazanie różnych warsztatów naukowych. Mamy bowiem do czynienia z analizą dzieł literackich i naukowych, pracami archeologów i artykułem opartym o inskrypcje wykorzystywane nie tylko do badania układów formalnych w rodzinie, ale i rodzajów więzi rodzinnych czy też struktury, prestiżu oraz analizą średniowiecznych kazań, jak i egzegezą Pisma św. Ma to nie tylko walor wymiany informacji naukowych, ale i dydaktyczny, gdyż prezentowany zestaw opracowań z pewnością będzie użyteczny w dydaktyce, zwłaszcza jeśli chodzi o przekłady mów Temistiusza i Himeriusza. Pokaże studentom różnorodność warsztatów badaczy przeszłości.Bożena Stawoska-Jundziłł

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)