Książka opowiada o życiu Jezusa z Nazaretu w jego najbardziej ludzkim wymiarze, jakiego nigdy nie odważamy się objąć wyobraźnią. Poznajemy trudne relacje młodego Jezusa z rodziną i związek z Marią Magdaleną, małżeństwo Marii z Józefem i ich codzienne życie, ówczesne zwyczaje, towarzyszące wszystkim emocje i osobiste dylematy. Jesteśmy świadkami jedynego w swoim rodzaju spotkania Jezusa z
Bogiem i szatanem. Wszystko to autor odtwarza - czy raczej tworzy - z wizjonerską wręcz pasją i ogromną dbałością o realia. Ta wyjątkowa powieść, którą czyta się jak autobiografię Jezusa, ukazuje absurdalność wymagań Boga żądnego władzy i wyznawców, każe się zastanawiać nad sensem ofiary Chrystusa i naturą szatana gotowego pójść z Bogiem na kompromis.
José de Sousa Saramago wym. port. [ʒu?zɛ ðɨ ?soz? s?ɾ??maɣu], ur. 16 listopada 1922 w Azinhaga, zm. 18 czerwca 2010 w Tías – portugalski pisarz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1998.
Saramago połączył w swoich dziełach mity, historie swojego kraju oraz surrealistyczne wyobrażenia. W uzasadnieniu przyznania Nagrody Nobla napisano za dzieło, które przypowieściami, podtrzymywanymi przez wyobraźnię, współczucie i ironię, stale umożliwia pojmowanie iluzorycznej rzeczywistości.
Rodzice noblisty nazywali się José de Sousa i Maria da Piedade, ojciec był [>>] jednak znany w wiosce pod przydomkiem "Saramago", takie też nazwisko zapisano w rejestrach po urodzeniu syna państwa de Sousa. Mieszkali w wiosce Azinhaga w regionie Ribatejo, żyli bardzo skromnie, wręcz biednie. Ojciec sprzedawał gazety, a matka była pomocą domową. Rodzina przeprowadziła się do Lizbony w 1924, kiedy mały José miał zaledwie 2 lata.
Kilka miesięcy po przybyciu do Lizbony zmarł starszy brat José – Francisco. Sytuacja materialna rodziny uległa poprawie po przeprowadzce do stolicy, ale dopiero kiedy Saramago miał 13-14 lat, rodzina przeprowadziła się do małego domu i nie mieszkała już w wynajmowanych pokojach dzielonych z innymi rodzinami.
W młodości musiał opuszczać lekcje, aby zarobić na życie. Marzył o wstąpieniu na uniwersytet. Jednak ze względu na sytuację materialną rodziny musiał zrezygnować z nauki w liceum i podjąć naukę w technikum. Przez pięć lat uczył się na mechanika samochodowego. Podjął pracę w wyuczonym zawodzie i jednocześnie, zafascynowany literaturą, odwiedzał Bibliotekę Narodową w Lizbonie.
W 1944 ożenił się z Ildą Reis. Trzy lata później, kiedy miał 25 lat, opublikował pierwszą powieść Terra do pecado 1947. W tym samym roku urodziła mu się pierwsza i jedyna córka – Violante. Od 1955 zaczął dorabiać jako tłumacz. Zajmował się takimi autorami jak Hegel, Tołstoj i Baudelaire. Z Ildą rozwiódł się w 1970 i rozpoczął kilkunastoletni związek z portugalską pisarką Isabel da Nóbrega.
W 1969 wstąpił do Komunistycznej Partii Portugalii, która była zakazana przez dyktaturę Salazara; jednocześnie krytykował tę partię.
W 1975 został oskarżony o sprzyjanie skrajnie marksistowskim ideom, w wyniku zawirowań po Rewolucji goździków stracił pracę. W związku z tym zdecydował nie szukać innego zatrudnienia i poświęcić się całkowicie pisaniu.
W 1988 ożenił się z dziennikarką i tłumaczką hiszpańską Maríą del Pilar del Río Sánchez, którą poznał w 1986 r.
W 1993 wyemigrował z Portugalii na Wyspy Kanaryjskie. Skomentował to w autobiografii: "W odpowiedzi na ocenzurowanie i zawetowanie zgłoszenia mojej książki – Ewangelia według Jezusa Chrystusa 1991 – do Europejskiej Nagrody Literackiej pod pretekstem, że obraża katolików, przeprowadziliśmy się, moja żona i ja, w lutym 1993 na wyspę Lanzarote, w archipelagu Wysp Kanaryjskich."[1]
Po wydaniu Terra do Pecado Saramago przedstawił swojemu wydawcy następne dzieło – Clarabóia, odrzucone i opublikowane dopiero po jego śmierci, w 2011 roku. 19 lat później postanowił zamienić prozę na poezję i wydał trzy tomiki: Os poemas possíveis 1966, Provavelmente alegria 1970 i O ano de 1993 1975. Zamienił także stanowisko w wydawnictwie Estudos Cor na pracę dziennikarza w „Diário de Notícias”, a następnie w „Diário de Lisboa”. W 1975 na 10 miesięcy powraca do „Diário de Notícias” jako zastępca dyrektora.
Zmarł 18 czerwca 2010 w wieku 87 lat w swoim domu na Lanzarote Wyspy Kanaryjskie, gdzie spędził ostatnie lata życia. Zmarł na białaczkę. Pogrzeb José Saramago odbył się 20 czerwca 2010 roku. W pogrzebie uczestniczyło 20 000 osób. Prochy Saramago spoczęły na lizbońskim cmentarzu Alto de São João.
![Okładka książki Ewangelia według Jezusa Chrystusa / José Saramago ; tł. [z port.] Cezary Długosz.](okladki/ISBN/8375/8375106542.jpg)
