Gajusz Juliusz Cezar łac. Gaius Iulius Caesar; ur. 12 lipca 100 p.n.e. lub 13 lipca 102 p.n.e. – koncepcja Mommsena i Diona w Rzymie, zm. 15 marca 44 p.n.e. tamże – rzymski polityk, wódz, dyktator i pisarz. Jeden z członków stronnictwa popularów, spowinowacony z Cynną i Mariuszem. Po ich śmierci piastował kolejno urzędy kwestora, edyla, pretora, konsula, imperatora oraz dyktatora. Sławę zdobył dzięki namiestnictwu w Galii i dzięki pomocy swych żołnierzy udało się mu pokonać opozycję, skupioną wokół senatu i Pompejusza – tzw. optymatów, aby następnie, po wieloletnich [>>] walkach, przejąć pełnię władzy w Rzymie. Zamordowany w idy marcowe przez senatorów pod przywództwem Brutusa oraz Gajusza Kasjusza. W testamencie adoptował syna swojej siostrzenicy Gajusza Oktawiusza, późniejszego Oktawiana Augusta, wyznaczając go na swego spadkobiercę. Corpus Caesarianum:
Oprócz mów, poezji i dramatów niezachowanych do naszych czasów, Cezar napisał dwie sławne monografie historyczne, które wchodzą do tzw. Corpus Caesarianum wyd. w j. polskim: Corpus Caesarianum, tłum. i oprac. E. Konik, W. Nowosielska, Wrocław 2006:
O wojnie galijskiej Commentarii rerum gestarum belli Gallici albo inaczej De bello Gallico. Cezar napisał siedem ksiąg tego dzieła, ma ono jednak ich osiem. Autorem ósmej jest Aulus Hircjusz.
O wojnie domowej Commentarii rerum gestarum belli civilis – ta monografia nie jest dokończona, pracę nad nią przerwała Cezarowi śmierć wcześniejsze wydanie w j. polskim: Cezar, O wojnie domowej, tłum. J. Parandowski, Warszawa 1951.
Dyskusyjne jest autorstwo Cezara w stosunku do dawniej przypisywanych mu pozostałych dzieł, składających się na tamten zbiór:
O wojnie aleksandryjskiej De Bello Alexandrino – opisujące wojnę aleksandryjską,
O wojnie afrykańskiej De Bello Africo – opisujące kampanię w północnej Afryce,
O wojnie hiszpańskiej De Bello Hispaniensis – opisujące walki w Hiszpanii.
Dzieła zaginione
Był także autorem pisma z dziedziny gramatyki De analogia, dedykowanego Cyceronowi, oraz pamfletów przeciwko Katonowi zatytułowanych Anticatones. Te dwie pozycje nie zachowały się do naszych czasów.