Biblioteka Publiczna

Polska reklama prasowa w latach 1945-1989 : o reklamie, której nie było?

"O reklamie, której nie było? "

Autor: Perczak, Judyta Ewa.

Przyczyną podjęcia badań nad interesującym mnie tematem była chęć opisania niezwykle ciekawego zjawiska, jakim była reklama prasowa okresu PRL. Powszechny jest pogląd, że w okresie Polski Ludowej reklama nie miała racji bytu i że żadna instytucja nie prowadziła działalności promocyjnej. U podstaw takiego przekonania leży niewątpliwie fakt, że rynek socjalistyczny był w Polsce zawsze rynkiem

producenta i sprzedawcy, to znaczy, że popyt zazwyczaj znacznie przewyższał podaż. Ciągłe kryzysy gospodarcze, reglamentacja towarów, niedociągnięcia przemysłu i zaopatrzenia sprawiały, że klienci często mieli duże trudności z nabyciem jakichkolwiek dobrych produktów, więc teoretycznie reklama nie była potrzebna. Socjalizm, preferujący państwową własność środków produkcji i handlu, wykluczający możliwość walki konkurencyjnej między przedsiębiorstwami oraz planujący z góry wielkość produkcji dla każdej gałęzi przemysłu, pozornie nie sprzyjał prowadzeniu działań reklamowych i nie potrzebował ich. W latach 1948-1955 uznawano reklamę nawet za relikt kapitalizmu, nie tylko w gospodarce socjalistycznej niepotrzebny, ale wręcz dla niej niebezpieczny. Pogląd ten przejęto oczywiście wprost ze Związku Radzieckiego, gdzie do tego czasu reklama rozwijała się, według teorii Lenina, jako jeden ze środków propagandy służący wytworzeniu nowych, socjalistycznych form życia społecznego. W ZSRR i w Polsce argumentowano, że reklama kapitalistyczna prowadzona była przede wszystkim w interesie nadawcy, kosztem odbiorcy, co w gospodarce socjalistycznej nie mogło mieć miejsca. Konsekwencją przejęcia takiego poglądu był całkowity zakaz uprawiania w Polsce działalności reklamowej, zniesiony w połowie lat pięćdziesiątych. Reklama socjalistyczna spełniała wszystkie funkcje przypisywane reklamie kapitalistycznej, ale prowadzona była, jak twierdzono, w interesie społeczeństwa, a sterowano nią i planowano centralnie. Oprócz drugorzędnych w jej przypadku celów ekonomicznych, stawiano przed reklamą przede wszystkim liczne ważne zadania społeczne, a dla ich realizacji wyposażono ją w szereg nieznanych reklamie zachodniej cech.

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)