Wespazjan Hieronim Kochowski herbu Nieczuja ur. 1633 w Gaju koło Waśniowa w ziemi sandomierskiej, zm. 6 czerwca 1700 w Krakowie – historyk i poeta polskiego baroku, najbardziej typowy przedstawiciel filozofii i literatury sarmackiej. Miejsce urodzenia poety – dwór Kochowskich i miejscowość Gaj dziś nie istnieje i nie zostało do tej pory jednoznacznie zidentyfikowane[2]. W okolicach Waśniowa jest kilka miejsc o identycznej lub podobnej nazwie: Gaj, Zagaje. Przez całe życie związany był z Małopolską. Jego rodzicami byli Jan, średnio zamożny szlachcic, oraz Zofia z Janowskich. [>>] Uczył się w Krakowie, w słynnym Kolegium Nowodworskiego. Po jego ukończeniu przez dziesięć lat walczył w chorągwi husarskiej z Kozakami, Rosjanami i Szwedami brał udział między innymi w bitwie pod Beresteczkiem. W 1660 powrócił do rodzinnego Gaju, a wkrótce przeniósł się do wsi Goleniowy koło Szczekocin ziemia krakowska. W 1666 brał udział w rokoszu Lubomirskiego, podczas którego wziął udział w bitwie pod Mątwami.
W 1688 roku brał czynny udział w życiu politycznym i zyskał poważanie wśród szlachty. Zauważył go nawet dwór i w latach 1671-1673 piastował urząd podżupnika wielickiego, czyli kontrolera największych w kraju kopalni soli.
Zadebiutował literacko poematem Kamień świadectwa wielkiego w Koronie Polskiej senatora niewinności, broniącym Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. W 1668 wydał swój pierwszy tomik – Różaniec Najświętszej Panny Maryi, rozważający poszczególne tajemnice różańcowe.
W 1674 opublikował swoje pierwsze wielkie dzieło – Niepróżnujące próżnowanie. Jest to zbiór kilkuset utworów, podzielonych na cztery księgi liryków, jedną księgę epod i dwie księgi epigramatów. Zabłysnął w nim bogactwem tematów, uczuć, środków stylistycznych i form wersyfikacyjnych. Wyrażał troskę o państwo, opiewał jego triumfy, piętnował słabości, zagrzewał rodaków do walki, chwalił życie na wsi i swe rodzinne strony, dziękował za opiekę niebiosom, ale również żartował z różnych codziennych sytuacji.
W 1681 oddał do druku dwa nowe poematy religijne – Chrystus cierpiący, opłakujący mękę Zbawiciela, oraz Ogród panieński, objaśniający rozmaite tytuły Matki Bożej. Ostatnim i najwybitniejszym dziełem Kochowskiego była Psalmodia polska pełen tytuł: Psalmodia polska|Trybut należyty wdzięczności wszystkiego dobrego Dawcy, Panu i Bogu albo Psalmodia polska za dobrodziejstwa Boskie dziękująca 1695. Jest to zbiór psalmów, tekst modlitewny i swoisty testament duchowy, ujęty w formie parafrazy Księgi psalmów. Wyróżnia się ona z jednej strony stylizacją biblijną, a z drugiej – zmianą punktu widzenia z Izraelity na Polaka, z żyda na chrześcijanina, z człowieka starożytnego na nowożytnego. Składa się ona z przemieszanych z sobą 14 psalmów prywatnych i 22 publicznych. Ich naczelnymi ideami są: pokuta i miłosierdzie Boga, powstrzymanie namiętności i ufność w opatrzność złota mierność, szczególna rola Polski w świecie nowy naród wybrany, przedmurze chrześcijaństwa, Sobieski – obrońca wiary oraz wyższość ustroju Rzeczypospolitej złota wolność. Psalmodia – pisana rytmiczną prozą poetycką – uważana jest przez badaczy za arcydzieło polskiego baroku i znakomitą syntezę ówczesnej kultury.
W 1658 Kochowski ożenił się z Marianną Misiowską. Syna, któremu nadał imiona Hieronim Franciszek, doczekał się w 1674. Po śmierci Marianny 1677 ożenił się z zamożną wdową, Magdaleną Frezerową primo voto Różanka. W 1696 zmarła również ona.
Jego przyjacielem był Jan Gawiński również poeta. Do jego znajomych zaliczali się także Stefan Bidziński znany żołnierz, wojewoda sandomierski, Hieronim Komornicki opat świętokrzyski i Pakosław Lanckoroński polityk i duszpasterz.
