Biblioteka Publiczna

Sonety i inne wiersze

Autor: Szarzyński Sęp, Mikołaj

Notka biograficzna

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)

Szarzyński Sęp, Mikołaj

Mikołaj Sęp Szarzyński, rzadziej Sarzyński herbu Junosza ur. ok. 1550 w okolicy Lwowa, zm. ok. 1581 – polski poeta przełomu epok renesansu i baroku, piszący zarówno w języku polskim, jak i w łacińskim, tłumacz Ludwika z Grenady; najznakomitszy obok Jana Kochanowskiego twórca literatury staropolskiej. Uważany czasami za prekursora polskiego baroku wspólnie ze Sebastianem Grabowieckim i najwybitniejszego przedstawiciela nurtu metafizycznego w poezji polskiej tego okresu. Autor liryków patriotycznych, refleksyjno-filozoficznych sonetów, pieśni, epitafiów i erotyków utrzymanych [>>] w duchu manieryzmu. Mikołaj Sęp Szarzyński rodzi się kiedy jego ojciec ma ok. 50 lat, przypuszczalnie z zarodkami „choroby piersiowej” gruźlicy[6]. Trzykrotnie w swoich poezjach określa się jako osoba wątła: Pieśń III. Psalmu LVI paraphrasis w wierszu 48 Dokąd duchowi mojemu mieszkanie/W tym wątłym ciele będzie, o mój Panie!, Sonet IV wiersz 10: Cóż będę czynił w tak straszliwym boju,/Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?, Pieśń V wiersz 2: Ciebie, wszego stworzenia o obrońco wieczny/Wzywam, wątły, ubogi i nigdzie bezpieczny. Do dziś nie zachował się żaden portret uwieczniający wizerunek poety. Lata dziecięce spędza zapewne w domu ojcowskim.Przyszły poeta uczył się we Lwowie, gdzie edukacją zajmował się w tym czasie Benedykt Herbest. Nauczył się czytania i pisania, greki i łaciny. Następnie studiował na uniwersytetach w Wittenberdze studia rozpoczęte 21 maja 1565, zakończone zaś tego samego roku jesienią i Lipsku, co skłania badaczy do doszukiwania się jego związków z protestantyzmem. Przypuszcza się nawet że Mikołaj Sęp Szarzyński odrzucił możliwość studiowania w Krakowie ze względu na propagowany tam katolicyzm. W Lipsku przebywał wraz ze Stanisławem Tarnowskim z Rzemienia herbu Leliwa w półroczu zimowym od jesieni 1565 r. do wiosny 1566r co wiadomo z matrykułów lipskich. Uniwersytet liczy wtedy 150 lat i składa się z „nacyj” saksońska, bawarska, miśnieńska i polska. Szarzyński należy do nacji polskiej. Wraz z przyjacielem rodziny Sępów Szarzyńskich, protestantem Stanisławem Starz wskim, Mikołaj zwiedził prawdopodobnie Włochy i Szwajcarię. Wiele wskazuje na to, że podczas tych podróży młody poeta bardzo przeżył zetknięcie się z reformacją; po powrocie do Lwowa 31 stycznia 1568, kiedy miał 18 lat, na nowo stał się jednak katolikiem, obracając się w kręgu dominikanów i jezuitów. Uczył się zagranicą około dwa lata. W kraju zastały Mikołaja problemy finansowe ojca, których konieczność rozwiązania przypadła w udziale trzem synom. Występuje w procesach sądowych. Ostatni raz w 1572 r. w sprawie z Worytykami. Mikołaj Sęp Szarzyński zaczął tworzyć prawdopodobnie od ok. 1567, kiedy to po śmierci ojca Stanisława Starz wskiego, Jana, napisał po łacinie krótkie epitafium nagrobkowe. Wkrótce powstały następne utwory, co do których dokładnej daty powstania nie ma pewności. W tym czasie Sęp Szarzyński bywał w dworach szlacheckich z okolic między Zimną Wodą a Lwowem, czy też w Czaplach koło Sambora. Poeta szukał tam szerszego grona odbiorców napisanych przez siebie utworów oraz przyjaciół do intelektualnej dysputy. Później zaprzyjaźnił się z księdzem spowiednikiem, Antoninem z Przemyśla, który przybliżył poecie osobę Ludwika z Grenady oraz dbał o rozwój myśli filozoficzno-religijnej Mikołaja.

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Miko%C5%82aj_S%C4%99p_Szarzy%C5%84ski

---

Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki: