Dostępna na zamówienie Sygnatura: Magazyn: 82-82 Antologia polsk Numer inw.: 18070 Pozycja niedostępna
Notka biograficzna:
Wyspiański, Stanisław
StanisÅ‚aw Mateusz Ignacy WyspiaÅ„ski ur. 15 stycznia 1869 w Krakowie, zm. 28 listopada 1907 tamże – polski dramaturg, poeta, malarz, grafik, architekt, projektant mebli. Jako pisarz zwiÄ…zany z dramatem symbolicznym. TworzyÅ‚ w epoce MÅ‚odej Polski. Bywa nazywany czwartym wieszczem polskim. Syn Franciszka, rzeźbiarza i fotografika, i Marii z Rogowskich. Matka zmarÅ‚a, kiedy StanisÅ‚aw WyspiaÅ„ski miaÅ‚ siedem lat, a ponieważ ojciec nie potrafiÅ‚ sprawować nad nim odpowiedniej opieki, od 1880 roku wychowywaÅ‚ siÄ™ u bezdzietnego wujostwa, Kazimierza i Joanny Janiny Stankiewiczów, którzy [>>] traktowali go jak wÅ‚asne dziecko. Stankiewiczowie byli ludźmi wysokiej kultury, w ich domu bywali m.in. Jan Matejko, Józef Szujski, Karol Estreicher i WÅ‚adysÅ‚aw Å?uszczkiewicz. WyspiaÅ„ski ksztaÅ‚ciÅ‚ siÄ™ w majÄ…cym wielowiekowe tradycje gimnazjum Å›w. Anny w Krakowie, gdzie wykÅ‚ady odbywaÅ‚y siÄ™ w jÄ™zyku polskim, a dużą uwagÄ™ przywiÄ…zywano do nauki historii Polski i historii literatury polskiej. Przez 8 lat nauki niczym siÄ™ nie wyróżniÅ‚. W okresie szkolnym podjÄ…Å‚ pierwsze znane dziÅ› próby literackie interpretacja dramatyczna obrazu Matejki Batory pod Pskowem w roku 1886 oraz malarskie.
W czasie pobytu w szkole nawiązał koleżeńskie stosunki z Józefem Mehofferem, Lucjanem Rydlem, Stanisławem Estreicherem, Henrykiem Opieńskim i Jerzym Żuławskim.
W 1887 roku, po złożeniu egzaminów maturalnych, Wyspiański zapisał się na wydział filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w latach 1887–1890 i 1896–1897 uczęszczał na wykłady z historii, historii sztuki i literatury, i rozpoczął studia malarskie w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, której dyrektorem był w tym czasie Jan Matejko. Jako wyróżniającemu się uczniowi Matejko powierzył mu współudział w wykonaniu zaprojektowanej przez siebie polichromii w odnawianym kościele Mariackim.
W roku 1890 artysta udał się w podróż zagraniczną po Europie – jej trasa wiodła przez Włochy i Szwajcarię do Francji gdzie zgłębiał sztukę średniowieczną, głównie katedr gotyckich, a dalej do Niemiec i Pragi. W latach 1891–1894 trzykrotnie przebywał w Paryżu, uczył się w prywatnej Academie Colarrosi i wiele malował. Żył wówczas w trudnych warunkach materialnych, korzystając ze stypendium Szkoły Sztuk Pięknych. W tym czasie zetknął się z Władysławem Ślewińskim, z Gauguinem i nabistami; silne wrażenie wywarło na nim malarstwo Pierre’a Puvisa de Chavannes, a zwłaszcza freski w Panteonie.
