Biblioteka Publiczna

O duchu praw

Autor: Montesquieu, Charles Louis de Secon

Notka biograficzna

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)

Montesquieu, Charles Louis de Secon

Monteskiusz fr. Montesquieu, właśc. Charles Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu ur. 18 stycznia 1689 w La Brède, zm. 10 lutego 1755 w Paryżu – francuski filozof, prawnik, wolnomularz i pisarz doby Oświecenia, członek zagraniczny Akademii Stanisława w Nancy od 1751 roku. Jego dzieło De lesprit des loix ou du rapport que les loix doivent avoir avec constitution de chaque gouvernement, les moeurs, le climat, la religion, le commerce zostało umieszczone w index librorum prohibitorum dekretem z 1751 roku. Monteskiusz w Listach perskich 1721 poddał krytyce porządek [>>] panujący we Francji przed rewolucją, traktując ustrój państwowy Wielkiej Brytanii jako wzorzec do naśladowania. Największym dziełem Monteskiusza była składająca się z trzydziestu jeden ksiąg praca O duchu praw De lesprit des lois z roku 1748, w której dokonał analizy znanych ówcześnie form ustrojowych. Monteskiusz wyszedł od koncepcji prawa naturalnego, wywodząc w niezgodzie z Hobbesem, że prawo stanowione zostało ustanowione dla poskromienia dzikości natury. Przy tworzeniu prawa należy brać pod uwagę naturalne uwarunkowania, które kształtują ducha praw. Do tych uwarunkowań należą: wielkość terytorium państwa, klimat, religia, obyczaje, historia, formy gospodarowania oraz zasady rządzenia. Monteskiusz wyróżnił trzy formy państwa: despotia, w której zasadą rządzenia jest strach, monarchia, w której rządy odwołują się do honoru, republika, która może mieć ustrój demokratyczny oparta jest wtedy na cnocie albo arystokratyczny oparta wtedy na umiarkowaniu warstw rządzących. Monteskiusz uważał, że o jakości państwa stanowi gwarantowanie przez nie wolności obywateli. Filozof wysunął myśl, że sprzyja temu ograniczenie władzy, a zwłaszcza jej podział. Należy oddzielić władzę zajmującą się ustanawianiem praw od władzy wprowadzającej w życie jej postanowienia; sądy zaś powinny być całkowicie niezależne od władz państwowych. Dzięki temu sędziowie, nie obawiając się nacisków ze strony władzy, mogliby wydawać sprawiedliwe wyroki. Do sądu mógłby wówczas odwołać się obywatel, który czułby się pokrzywdzony decyzją któregoś z urzędów. Monteskiusz postulował również powołanie dwuizbowego parlamentu jako władzy ustawodawczej, z prawem weta dla rządu. Spopularyzował w ten sposób klasyczną definicję trójpodziału władzy. Uważał też, że władza sądu nie powinna być powierzona stałemu senatowi, ale wykonywana przez osoby powołane z ludu w drodze powołania określonego zasadami tylko na określony czas. Popierał pogląd, że aby trzymać najwyższych urzędników w zawisłości od praw, lud ma prawo zmuszać ich, aby wrócili do życia prywatnego.

Źródło: https://pl.wikipedia.org