Biblioteka Publiczna

Klasztor : opowiadanie

Autor: Kraszewski, Józef Ignacy

Notka biograficzna

Tajemnica pana pułkownika BużeńskiegoRzeczpospolita, czasy stanisławowskie. Gdzieś na granicy Korony i Litwy znajduje się klasztor bernardynów. Braciszkowie, kierowani przez przeora, którym jest ojciec Rafał, pędzą tam spokojny żywot, skupieni głównie na pracy i modlitwie. Ich błogi spokój przerywa pewnego dnia pojawienie się ciężko rannego człowieka. To pan pułkownik Stanisław Bużeński,

szlachcic zawadiaka, słynący z burzliwego trybu życia, licznych burd i awantur. Braciszkowie, kierowani miłosierdziem, udzielają mu pomocy. Lecz człowiek ów nienawidzi Kościoła i duchownych. Jego pobyt mocno daje się we znaki pobożnym bernardynom. Przeor wraz z jednym z braci, ojcem Szymonem, usiłuje go nawrócić, lecz będzie to bardzo trudne zadanie. Tymczasem do pobliskiego dworku przybywa inny ranny mężczyzna, który wkrótce umiera. Okazuje się, iż tragedia tego człowieka ma ścisły związek z osobą Stanisława Bużeńskiego. I że to dopiero początek kłopotów pana pułkownika. Autor na kartach tej powieści przedstawia ciekawą charakterystykę psychologiczną głównego bohatera. Czy ów awanturnik, rębacz, paliwoda, zawadiaka ma szansę przejść przemianę duchową? Bernardyni zrobią wszystko, aby tak się stało. Wydaje się jednak, iż jest to zadanie niemożliwe. Natomiast sam Stanisław Bużeński po opuszczeniu klasztoru stoczy się na dno upadku moralnego. Wpływ na ten stan rzeczy będzie mieć kochana przez niego kobieta. Dlaczego knuje ona przeciw niemu okrutną i niezwykle perfidną zemstę? Jak wpłynie ona na dalsze losy Bużeńskiego? Co wspólnego ma z tym zmarły mężczyzna? Czy w końcu braciom uda się go nawrócić? Pewne jest, iż zarówno zemsta ukochanej kobiety, jak i działalność bernardynów będą mieć decydujący wpływ na dalsze losy pana pułkownika. Akcję utworu umieścił autor w klasztorze położonym na głuchej prowincji oraz w tętniącej życiem stolicy kraju. Cisza i spokój prowincji, którą symbolizuje klasztor, kontrastują z dynamicznym i gwarnym życiem Warszawy. Stolica pełna jest burzliwych wydarzeń, intryg, podłości i niegodziwości. W "Klasztorze" autor dokonuje również charakterystyki społeczeństwa Rzeczpospolitej w II połowie XVIII wieku. Przedstawia życie codzienne różnych grup społecznych zamieszkujących zarówno polską prowincję, jak i stolicę kraju. Stąd utwór stanowi doskonałą lekturę uzupełniającą do poznania obyczajowości Rzeczpospolitej wymienionego okresu.

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)

Kraszewski, Józef Ignacy

Kraszewski Józef Ignacy, pseud. B. Bolesławita, ur. 28 VII 1812, Warszawa, zm. 19 III 1887, Genewa, powieściopisarz, poeta, publicysta, historyk, wydawca, działacz społeczny. 1830 uczestnik spisku przedpowstaniowego w Wilnie 1831–32 więziony, 1841–51 wydawca i redaktor „Athenaeum”; początkowo w kręgu koterii petersburskiej, stał się w ciągu lat 50. rzecznikiem umiarkowanych idei liberalno-demokratycznych 1858 upomniany na audiencji przez papieża Piusa IX za „niemoralną” tendencję dzieł, antycypujących program pozytywizmu; 1859–62 redaktor „Gazety Codziennej” od [>>] 1861 „Gazeta Polska”; 1863 zagrożony aresztowaniem wyjechał z Warszawy i osiadł w Dreźnie; zwalczał w prasie europejską antypowstaniową propagandę rosyjską, po klęsce powstania zaś tendencje konserwatywno-ugodowe i ultramontańskie w kraju „Z roku... Rachunki” 1867–70, rozwijał także działalność przeciw zaborcom 1883–85 więziony w Moabicie i Magdeburgu za współpracę z wojskowym wywiadem francuskim; 1879 uczczony w Krakowie jubileuszem 50-lecia twórczości który stał się ogólnopolską manifestacją kulturalną i patriotyczną; 1882 inicjator i współzałożyciel Macierzy Polskiej; od 1872 członek AU. Z rozległej i różnorodnej twórczości Kraszewskiego, obejmującej prawie wszystkie dziedziny piśmiennictwa ponad 600 tomów, a także malarstwo i muzykę, popularność zachowały liczne powieści historyczne, nowatorskie wówczas w sposobie łączenia fikcji i faktów historycznych Kraszewski wypracował różny od walterskotowskiego typ romansu dokumentalnego, zawierające obraz dziejów Polski, ukształtowany polemicznie wobec historiozofii szkoły krakowskiej cykl 29 powieści przedstawiających historię polską od czasów prahistorycznych — Stara baśń 1875, do Augusta III — Saskie ostatki 1889, ponadto Zygmuntowskie czasy 1846, tzw. trylogia saska: Hrabina Cosel 1874, Brühl 1875, Z siedmioletniej wojny t. 1–2 1876, powieści z czasów stanisławowskich, m.in. Macocha 1873, Barani kożuszek 1880, tzw. powieści ludowe, zwłaszcza Ulana 1843, ze śmiałą i nowatorską wówczas analizą przeżyć chłopki skrzywdzonej przez pana do tego cyklu należą m.in. Ostap Bondarczuk 1847, Chata za wsią, t. 1–3 1854–55, Jermoła 1857 oraz niektóre współczesne powieści społeczno-obyczajowe Latarnia czarnoksięska 1843–44 i społeczno-polityczne zwłaszcza związane z powstaniem styczniowym Dziecię Starego Miasta 1863 i popowstaniową polemiką z konserwatyzmem Morituri, t. 1–2 1874, Szalona, t. 1–2 1882. Ponadto wiersze Bajki i bajeczki 1855, opowiadania, utwory dramatyczne komedia Panie Kochanku 1867, szkice z podróży Kartki z podróży 1858–64, wydanie 2 t. 1–2 1977, studia literackie Kraszewski o powieściopisarzach i powieściach 1962, historyczne Polska w czasie trzech rozbiorów, t. 1–3 1872–75, edycje źródeł historycznych i pamiętników oraz Dzieł W. Szekspira t. 1–3 1875–77, wspomnienia Pamiętniki 1972; przez całe życie prowadził rozległą korespondencję. Nazwany „człowiekiem-instytucją” odegrał doniosłą rolę w ukształtowaniu kultury polskiej XIX w. Powieści ludowe t. 1–2 1955, Cykl powieści historycznych... t. 1–29 1958–63, Dzieła: Powieści obyczajowe 1959–88, Powieści historyczne 1961–91; Poezje wybrane 1988.

Źródło: encyklopedia.pwn.pl

---

Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki: