Notka biograficzna:
Verlaine, Paul
Verlaine Paul Marie, ur. 30 III 1844, Metz, zm. 8 I 1896, Paryż, poeta francuski, jeden najwybitniejszych twórców symbolizmu.
Urodził się 30 III 1844 w Metzu. Nie ukończywszy studiów prawniczych w Paryżu, uzyskał posadę urzędnika w paryskim ratuszu. W 1871 w środowisku paryskiej bohemy poznał młodego poetę J.A. Rimbauda, z którym pozostawał w burzliwym związku, zakończonym 2 lata później skandalem w Brukseli — w czasie kłótni Verlaine postrzelił przyjaciela, za co został skazany na 2 lata więzienia. Po odbyciu kary w 1875 udał się do Anglii, gdzie pracował jako nauczyciel [>>] francuskiego. W 1877 powrócił do Francji; 1877–79 był nauczycielem francuskiego, angielskiego i historii w kolegium jezuitów w Rethel Ardeny. W 1882 po nieudanym epizodzie z prowadzeniem fermy na wsi znalazł się znów w Paryżu i poświęcił się działalności pisarskiej.
Twórczość w duchu parnasizmu:
We wczesnych wierszach, opublikowanych m.in. w almanachu Le Parnasie contemporain t. 1 1866 i debiutanckim zbiorze Poèmes saturniens 1866, nawiązywał do liryki parnasistów, w następnym, Fêtes galantes 1869 pozostawał głównie pod wpływem poezji Ch.P. Baudelaire’a. Wiersze z tego okresu odznaczają się swego rodzaju kryzysem treści i charakterystyczną również dla liryki z lat późniejszych niezwykłą melodyjnością formy wersyfikacyjnej.
Liryka impresjonistyczna i symbolistyczna
W tomie Pieśni bez słów 1874, wydanie polskie 1899 Verlaine świadomie zerwał z parnasizmem, zamieszczając w nim wiersze traktujące o wrażeniach i doznaniach ulotnych, nieokreślonych i trudnych do wypowiedzenia. Kolejny zbiór wierszy Księga mądrości 1881, wydanie polskie 1906 był wyrazem przełomu moralno-religijnego, jakiego doświadczył Verlaine w czasie pobytu w więzieniu nawrócił się na katolicyzm. Ostatnie tomy poetyckie Jadis et naguère 1884, zawierający poetyckie credo autora — wiersz Sztuka poetycka i Elegie 1893, wydanie polskie 1915 ukazują Verlaine’a jako mistrza melancholii i lirycznego nastroju, dążącego w swych subiektywnych, impresjonistycznie nastrojowych utworach do wyrażania przelotnych uczuć i nieuchwytnych przeżyć wewnętrznych, zmieniającego nastrój od natarczywej zmysłowości do mistycznych uniesień i wzruszeń. W utworach z tego okresu do głosu dochodzi tęsknota poety do czystych i prostych uczuć. Przenika je atmosfera smutku, goryczy i wewnętrznej rozterki, poczucie nieodwracalności. Verlaine organizuje swoje wiersze wokół metafor-symboli — człowieka, który czuje się obco w świecie i jest przez ten świat odrzucony.
Liryka Verlaine’a charakteryzuje się niezwykłą melodyjnością, swobodną, nieregularną składnią bliską językowi potocznemu, wirtuozerskim wykorzystaniem walorów brzmieniowych słów, zarówno w tworzeniu nadzwyczaj rytmicznych i oryginalnych strof, jak i w ukazywaniu niespodziewanych walorów onomatopeicznych barwy i długości głosek np. słynna Jesienna piosenka — w efekcie tych zabiegów powstają fragmenty i zarysy poetyckich obrazów.
Ważną pozycję w dorobku literackim Verlaine’a stanowi głośny tom esejów krytycznych a jednocześnie antologia utworów Les poetes maudits 1884, wydanie rozszerzone 1888, który w dużym stopniu przyczynił się do zainteresowania współczesnych czytelników twórczością „poetów wyklętych”, m.in. Rimbauda, S. Mallarmégo i T. Corbière’a, „prawdziwych” twórców, niedocenianych, zbuntowanych przeciw konwencjom i uznanym wartościom.
Ostatnie lata życia Verlaine’a stały się pasmem klęsk m.in. konflikty i rozwód z żoną, zła sytuacja materialna, coraz większe uzależnienie od alkoholu, liczne choroby związane z wyczerpującym trybem życia. Poeta zmarł 8 I 1896 w Paryżu.
Utwory Verlaine’a na język polski tłumaczyli m.in. poeci Młodej Polski: A. Lange, B. Ostrowska, Z. Przesmycki Miriam, L. Staff. Polskie wybory jego poezji zawierają m.in. tomy: Wybór poezji 1906, Poezje wybrane 1978, Wybór poezji 1980, Poezje 1980 oraz antologie: Antologia współczesnej poezji francuskiej 1947, Symboliści francuscy 1965, Antologia poezji francuskiej t. 3 2000.
W 1995 powstał film w reżyserii A. HollCałkowite zaćmienie, oparty na historii związku Verlaine’a i Rimbauda.
Źródło: encyklopedia.pwn.pl
Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki:
